الحمدلله الذی جعلنا من المتمسکین بولایۀ امیرالمومنین و اولاده الطاهرین علیهم السلام . اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم و فرجنا بهم و العن و اهلک اعدائهم .
تاریخ و زندگینامه حکیم ربانی و عارف و فقیه صمدانی مرحوم آیت الله حاج سیدمحمد میردامادی قدس سره
به قلم شاگرد ایشان حجت الاسلام والمسلمین استاد سید محمد حسین بحرالعلوم میردامادی
اگر چه نگارش تاریخ این عالم فرزانه در سال های قبل از وفات ایشان بوده ولی اینک به عنوان یادبود این عالم فرزانه و به مناسبت وفات و ارتحال ملکوتی ایشان که در روز سیزده رجب ۱۴۳۹مصادف با یازدهم فروردین ۱۳۹۷شمسی بوده است ، قسمت اندکی از تاریخ این دانشمند عارف اندیش را تقدیم می نماییم.
منابع این نوشتار از کتاب « خمینی شهر ، شهری که باید از نو شناخت » تألیف آیت الله حاج سیدباقر آیت میردامادی و از مصاحبه حجۀ الاسلام والمسلمین استاد حاج سید محمد حسین بحرالعلوم میردامادی با آن مرحوم و با برادر ایشان جناب آقای حاج سیدحسن میردامادی می باشد.
یکی دیگر از علمای استان اصفهان شهرستان خمینی شهر منطقه ورنوسفادران حکیم و فیلسوف و فقیه ربانی آیت الله حاج آقا سید محمد میردامادی فرزند عالم ربانی جامع المعقول و المنقول عارف متأله آیت الله حاج سیدمحمد صالح میردامادی قدس سره است شخصیت نامبرده در سال ۱۳۰۳ شمسی به دنیا آمد و این روز مصادف با شهادت حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام در ۲۸صفر بوده است و از این جهت نام ایشان را « محمد » نهادند .
آن مرحوم در خانواده ای روحانی و معنوی و در دامان مادری مومنه رشدیافت.
مادر ایشان صبیه حکیم بزرگ و فقیه سترگ آیت الله المعظم حاج میرزا خلیل میردامادی حاکم شرع آن زمان می باشد.
اگر چه پدربزرگ آیت الله حاج سیدمحمد میردامادی قدس سره به «سیدمیرزا خلیل میردامادی» معروف است ولی کاملاً اشتباه لفظی و غلط مشهور است چرا که ایشان معروف به میرخلیل بوده و واژه « میر » به معنای « سید » و « اولاد رسول الله صلی الله علیه و آله » است که در محاورات عرفی به غلط « میر خلیل» به « میرزا خلیل » تغییر کرده که باعث گردیده بعضی از جاهلان و مغرضان در سایت های خود ، ایشان را سید ندانسته و فقط از طرف مادر منسوب به پیامبراکرم صلی الله علیه و آله بدانند.
زندگینامه آیت الله حاج سید خلیل میردامادی و آیت الله حاج سید محمد صالح میردامادی در کتاب جداگانه به قلم استاد حجۀ الاسلام والمسلمین حاج سیدمحمدحسین بحرالعلوم میردامادی منتشر خواهد شد.
مرحوم آیت الله حاج سید محمد میردامادی قدس سره نیز به نام « میر محمد » معروف است و واژه « میر » همانطور که متذکر شدیم به معنای « سید » است چنانچه حکیم « میرفندرسکی » و حکیم « میرداماد » و حکیم « میرسیداحمد علوی » را نیز در محاورات از جهت سیادتشان با واژه « میر » مدح می کردند .
مرحوم آیت الله حاج سیدمحمد میردامادی قدس سره در سن نوجوانی وارد حوزه علمیه اصفهان گردید و مشغول به تحصیل دروس حوزوی شد و چون علاقه زیادی به علوم عقلی و عرفانی داشت رشته تخصصی خود را عرفان و فلسفه قرار داد .
اساتید ایشان عبارتند از : آیات عظام و حکما و فقهای کرام
۱- حاج آقا رحیم ارباب ، ۲- حاج میرزا علی آقا شیرازی ، ۳- شیخ محمود مفید ، ۴- سید محمد رضا خراسانی ، ۵- سید محمد حسین خادمی ، ۶- صدرالدین کوپایی ، ۷- آقا محمد علی حکیم (در بعضی از فرصتهای مناسب) ، ۸- میرسیدعلی بهبهانی ، ۹-مرحوم سید احمد مقدس بیدآبادی حسینی متوفا۱۳۹۳ه.ق ، ۱۰-شیخ محمد حسن نجف آبادی ، ۱۱-شیخ محمد حسین رشتی ، ۱۲-شیخ محمد حسین مقدس از اعقاب شهید ثانی قدس الله اسرارهم بودند.
این بزرگان همگی در حوزه علمیه اصفهان و سکان دار مکتب اصفهان در فقه و اصول و فلسفه و کلام و عرفان و تفسیر و علوم دیگر همچون طب و نجوم و ریاضیات و علوم مرموزه بودند.
آیت الله سید محمد میردامادی قدس سره تمامی اجدادشان تا برسد به فیلسوف بزرگ و عارف سترگ ، معلم سوم ، حکیم میرداماد از علما و فقها و فلاسفه و عرفای بزرگ شیعه می باشند که اینجانب زندگینامه تمامی آنها را در مجموعه ای جداگانه نگاشته ام.
این عالم فرزانه با فرزند برادر خویش یعنی والد گرامی ام ، مرحوم آیت الله حاج سیدبحرالعلوم میردامادی صداقت و رفاقت صمیمی و مشفقانه داشت چرا که از جهت سِنّی سه سال از ایشان بزرگتر بود و با وی در مدارس علمیه اصفهان همانند مدرسه میرزا حسین هم حجره و هم مباحثه بودند.
آیت الله حاج سیدمحمد میردامادی به دلیل آنکه در خانواده متدین و متعبد و در تحت نظر پدر خویش عارف فرزانه آیت الله حاج سیدمحمد صالح میردامادی قدس سرهما رشد یافت از همان سنین نوجوانی و جوانی به دنبال معارف و حکمت و عرفان علوی بود و علاوه بر تحصیل علوم فقهی و اصولی و تفسیری از تحصیل علوم معقول و عرفان بهره مند گردید.
مرحوم پدرم آیت الله بحرالعلوم میردامادی قدس سره می فرمودند:
«عمویم حاج سید محمد میردامادی از همان دوران جوانی اهل ریاضت و عبادت و ترک معصیت و انجام وظایف علمی و معنوی بود و همواره به اربعینیات مشروعه مشغول می گشت و از این جهت آثار معنوی در زندگی ایشان مشهود می شد ؛ روزی از روزها در بازار بیدآباد اصفهان ناگهان چشم باطنی وی گشوده گشت و برخی از افراد را به چشم برزخی دید یعنی باطن آنها را به صورت بعضی از حیوانات وحشتناک مشاهده کرده و با ترس وارد حجره گردید و نزدیک بود قالب تهی کند و مخفیانه داستان خویش را برای من بازگو کرد و من جهت حل این مسأله خدمت بعضی از اساتید رفتم و ایشان فرمودند که به وی از غذای بازار داده تا به حالت روزمره خویش برگردد .»
مرحوم پدرم آیت الله بحرالعلوم میردامادی قدس سره ویژگی این عالم فرزانه را صداقت و غیرت دینی و صلابت اعتقادی و بی ریایی و مستغرق بودن در محبت و عشق آل بیت نبی علیهم السلام می دانستند و می فرمودند :
« ایشان در سنین جوانی در محضر اساتید خویش محبوب بود . روزی استادمان آیت الله علامه صدرالدین کوپایی بعد از فراغت از درس به بنده فرمودند که عموی شما آقای سیدمحمد آینده درخشانی دارد و در حکمت عملی و علمی درجات والا را طی خواهد نمود و چون ایشان بی ریا و با تقواست در آینده نتیجه سلوکش عاقبت بخیری به برکت محبت اهل بیت علیهم السلام خواهد بود. این سخن ایشان در زمانی گفته شد که آن استاد فرزانه از ورود شخصی روحانی نما به کلاس درسش ممانعت کرد و به ما فرمود آینده او را وحشتناک می بینم چرا که مدعی عرفان و قطبیت و دکان داری در عرفان حقیقی خواهد شد و از عرفان حقیقی سوء استفاده نموده و به نام عرفان و حکمت ، دکانی بزرگ باز خواهد نمود و از این جهت من او را به کلاس خویش نمی پذیرم».
سپس مرحوم پدرم قدس سره فرمودند :
« در سالهای بعد دکان داری آن روحانی نما را که با عنوان قطبیت و جمع آوری عده ای مرید به دور خویش مشاهده کردیم و به یاد سخن استاد افتادیم که ایشان با بینش معنوی ، آینده او را ملاحظه فرمود و به دیگران هشدار داد.»
آیت الله حاج سیدمحمد میردامادی قدس سره در محضر علمای ربانی اصفهان در رشته فقه و اصول و فلسفه و کلام و و عرفان و تفسیر شاگردی نمود و به سِمَت استادی رسید بسیاری از علمای معروف و مشهور اصفهان که در حال حاضر و در سالهای قبل از اساتید و علما و فقها و مجتهدین و نهایتاً از خطبای نامی شهر اصفهان و حوزه علمیه قم محسوب می شوند از شاگردان ایشان می باشند نظیر:
۱-مرحوم آیت الله قمی نژاد رحمۀ الله علیه
۲- آیت الله حاج شیخ حسین مظاهری که در حال حاضر ریاست حوزه علمیه اصفهان بر عهده ایشان می باشد( به نقل از آیت الله حاج سیدباقر آیت میردامادی و حجۀ الاسلام والمسلمین حاج سیدمجتبی میردامادی امام جمعه موقت اصفهان و… ) . فیلم مصاحبه با این دو شخصیت در وب سایت موجود است.
۳-آیت الله حاج سید جلال الدین هاشمی رحمۀ الله علیه
۴- حجت الاسلام و المسلمین میرزا حسین پزشکی نجف آبادی رحمۀ الله علیه
۵-حجۀ الاسلام والمسلمین حاج شیخ مهدی مظاهری رحمۀ الله علیه
کتب تدریسی آیت الله حاج سید محمدمیردامادی قدس سره
تدریس کتاب قبسات العقول از کتب حکیم میرداماد و کتابهای ملاصدرای شیرازی و منظومه ملاهادی سبزواری و کتابهای فلسفی و عرفانی دیگر همچون کتاب لطائف العرفان و منازل السائرین علاوه بر تدریس کتابهای فقهی و اصولی مثل کتاب کفایۀ الاصول و قوانین الاصول و شرح مطارح و حاشیه مکاسب مرحوم علامه نامدار آیت الله المعظم شیخ محمدحسین غروی اصفهانی از جمله افتخارات این سید بزرگوار می باشد.
این عالم ربانی دارای حافظه ای سرشار و عالی بوده که می توان به حافظ بودن ایشان نسبت به اکثر سوره های قرآن و همچنین حافظ بودن ایشان نسبت به اکثر احادیث و روایات از ائمه معصومین علیهم السلام و اشعار عرفانی و ادبی اشاره نمود که در منبرها و سخنرانی ها و تدریس های علوم اسلامی و معرفت شیعی از آنها استفاده می کرد.
ایشان علیرغم آنکه علاقمند تحصیل در حوزه علمیه قم بودند بخاطر اینکه پدر بزرگوارشان مرحوم آیت الله سید محمد صالح میردامادی قدس سره رحلت نمودند به اقامه جماعت در مساجد خمینی شهر پرداخت و به طور متمادی قریب به بیش از ۶۰ سال مشغول اقامه نماز و منبر در این مساجد بود یکی از آن مساجد ، مسجد حضرت امیرالمومنین علی علیه السلام در محله کوشکباج ورنوسفادران می باشد این مسجد در قدیم الایام بنام اُرُسی مشهور بوده است.
اینجانب چون در سالهای ۱۳۹۰تا ۱۳۹۲شمسی مشغول به تفسیر قرآن در شبکه قرآن سیما بودم لذا با مسئولین مربوطه از شخصیت بعضی از بزرگان در اصفهان صحبت نموده و آنان نیز با آن شخصیت های عالیقدر مصاحبه کردند که می توان به مصاحبه با آیت الله حاج سید محمد میردامادی قدس سره اشاره نمود که در این وب سایت می توانید مشاهده نمایید.
حقیر در محضر این عالم ربانی به تحصیل دروس نظیر کتاب منازل السائرین و لطائف العرفان پرداخته که تقریرات دروس ایشان را در آینده منتشر خواهم ساخت انشاء الله.
ایشان در سالهای اخیر به بیماری مبتلا گشته و نهایتاً در روز ۱۳ رجب ولادت حضرت امیرالمومنین علیه السلام ۱۴۳۸قمری مصادف با ۱۱فروردین ۱۳۹۷ مقارن با اذان ظهر در سن ۹۴ سالگی به لقاء الله پیوست .
علیرغم تعطیلی ایام نوروز و مصادف بودن با ایام اعتکاف جمعیت فراوانی به تشییع جنازه وی شتافته و از محله های مختلف خمینی شهر و شهرستانهای مختلف به جهت تعظیم شعائر الهی و تکریم عالم ربانی که سالها در زهد و تقوا و ورع و دوری از دنیا و ریاست طلبی به نشر معارف اجداد خویش پرداخته بود ، با ازدحام جمعیت فوق العاده ای بدن این سید عالیمقدار را تشییع نمودند و سپس نماز بر بدن ایشان به عهده حقیر محول گردید.
مدفن این عالم ربانی در قبرستان ورنوسفادران شهرستان خمینی شهر نزدیک مصلی نماز جمعه و همجوار با مرقد شریف جد ایشان فیلسوف و فقیه و عارف شیعه علامه میرمحمد اشرف و در کنار مرقد پدرشان ،عارف و فقیه الهی آیت الله حاج سید محمد صالح میردامادی قدس سرهم می باشد.
این بود گزیده ای از زندگینامه استاد عالیمقامم حکیم ربانی آیت الله حاج سید محمد میردامادی که بزرگ خاندان ما و باعث افتخار این فامیل سترگ است که به قلم حقیر سید محمد حسین بحرالعلوم میردامادی نگاشته گردید و امیدوارم بتوانم تفصیل زندگینامه ایشان را در مقدمه کتاب تقریرات علمی ایشان بنگارم.انشاءالله
