نفس ناطقه نسبت به خودش آگاهی حضوری دارد و مراتب

این حضور را می توان گسترده ساخت و این همان وجودی

است که با مرجع ضمیر « انا » یا کلمه « من » در

فارسی به او اشاره می شود یعنی هویت وجود من ،

« نفس ناطقه » می باشد و از این جهت فرموده اند :

« ای برادر تو همه اندیشه ای »

 

یکی از خصوصیت های مکتب فلسفی اصفهان و همچنین

عرفان بزرگان این شهر آن است که آنان در مباحث

حکمی و عرفانی به معرفت نفس توجه زیادی داشتند و

معرفت نفس اساس وپایه معرفۀ الله و معرفۀ الحجۀ

می باشد.

 

در عرفان علوی و حکمت یمانی ما دارای دو نوع سلوک

هستیم : اول سلوک فکرت و عقل و دوم سلوک قلب

و معلوم می گردد انسانی که عقل که جایگاه دانش و قلب

که جایگاه بینش است را در صراط مستقیم تابع خلیفه

معصوم الهی نماید به حکمت و عرفان علوی که همان

حکمت و عرفان الهی می باشد رسیده است .

 

یکی از خصوصیات اولیاء خدا که در زیارت عاشورا نام

آنها برده شده آن است که هیچگاه مردم را به سوی جهل و

کسب ننمودن علوم دعوت نمی کنند بلکه علم را در انواع

خود ممدوح دانسته و معتقدند که علم نوری است که انسان

را از تاریکی جهل و تقلید کورکورانه و خرافات و

تعصبات جاهلانه نجات می دهد.

 

یکی از خصوصیات دیگر اولیاء الهی آن است که می دانند

قلوب و دلهای مردم ، رمنده است و و همچنین می دانند

بهترین عاملی که می تواند باعث تألیف قلوب شود محبت

و ولایت اهل بیت علیهم السلام و تبری از دشمنان آنان

است .

 

در عرفان علوی می خوانیم که عقل ها ، موهبت و عنایت

خداوند هستند ولی آداب و رسوم ، اکتسابی می باشند پس

باید آداب و رسوم خود را بر اساس عقل سلیم که منور به

نور ولایت و معرفت است به دست آورد تا مبتلا با آداب

و رسوم شیطانی نشود.

 

در عرفان علوی در بخش عمل و رفتار می خوانیم که

اشخاصی که دارای پست و مقام هستند و اصولاً سروکارشان

با مردم است باید با شرح صدر و مهربانی با آنان برخورد

کنند و شرح صدر را خداوند شامل حال کسانی می کند

که ایمان به مقام نورانیت و  ولایت امیرمومنان علیه السلام

داشته و از دشمنانشان بیزارند.

 

یکی از دستورات عرفان علوی در مقام عمل آن است که

باید دست رحمت بر سر یتیمان بکشیم و امام صادق علیه السلام

بنا به نقل بحارالانوار ج۱۵ ص۱۲۰فرمودند :

« هر کس به یتیمان رسیدگی کند نور ولایت ما در روز

قیامت شفیع وی خواهد شد.»

 

یکی از خصوصیات عرفان علوی ، غیرت داشتن نسبت به

ناموس می باشد و ناموس انسان مومن ، از جهت باطنی ،

ایمان او به اهل بیت علیهم السلام و از جهت ظاهری و

دنیوی ، همسر و خواهر و مادر او و جمیع زنان مومنه

می باشند و از این جهت است که امام صادق علیه السلام

بنا به نقل وسائل شیعه ج۷ص۱۰۸فرمودند :

« مرد بی غیرت دارای قلبی واژگون بوده و شیعه ما نیست » .